ASEAN và niềm tin vào 'hiến chương xanh' trong giải quyết vấn đề Biển Đông
Wednesday, November 24, 2021 6:54 PM GMT+7
Baoquocte.vn. Trong khuôn khổ Hội thảo Khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 13 được tổ chức trong 2 ngày 18-19/11 vừa qua, các chuyên gia từ nhiều nước đánh giá vai trò quan trọng của ASEAN đối với việc đảm bảo an ninh khu vực và trong việc giải quyết những bất đồng tại Biển Đông.

Ứng xử trước cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc

Các chuyên gia đã đưa ra những nhận định về cục diện khu vực, đặc biệt là cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.

Khai mạc Hội thảo quốc tế về Biển Đông ‘Nhìn lại quá khứ vì một tương lai tươi sáng hơn’

Đông đảo các chuyên gia, học giả tham dự Hội thảo Khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 13.

Đại sứ Bilahari Kausikan, cựu Bí thư Thường trực Bộ Ngoại giao Singapore cho rằng có sự khác biệt giữa cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc và cạnh tranh giữa Mỹ và Liên Xô thời kỳ chiến tranh Lạnh.

Mỹ - Trung Quốc chủ yếu cạnh tranh thiên về lĩnh vực kinh tế, thương mại, công nghệ và ngoại giao. Ngoài ra, các quốc gia phụ thuộc lẫn nhau nhiều hơn, có nhu cầu phát triển kinh tế và xu hướng hợp tác giữa nhiều bên nhằm tránh xung đột và hạn chế đối đầu.

Cùng quan điểm với Đại sứ Bilahari Kausikan, Tiến sĩ Zach Cooper, chuyên viên cao cấp Viện doanh nghiệp Mỹ cho rằng Chiến tranh Lạnh không phải là phép so sánh tốt với những gì đang xảy ra.

Liên quan tới cách ứng xử của ASEAN trước cục diện cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc đang vô cùng phức tạp như hiện nay, bà Shuxian Luo, nghiên cứu viên tại Viện Brookings của Mỹ sử dụng 3 cụm từ để miêu tả chiến lược của ASEAN: Phòng ngừa rủi ro, Ràng buộc và Cân bằng sức mạnh mềm.

Theo bà Luo, một chiến lược như vậy đã giúp ASEAN đạt được thành công đáng kể trong việc mang lại sự ổn định và phát triển cho khu vực. Điều đó cũng khiến ASEAN trở thành “người trung gian, nhà môi giới trung thực và cầu nối giữa các cường quốc”.

Nhằm tiếp tục cân bằng, ASEAN cần thúc đẩy quan hệ và ảnh hưởng với cả Trung Quốc và Mỹ, đồng thời thu hút và tập hợp những nước trung lập khác có chung mối quan tâm và mục tiêu với ASEAN.

Cơ sở pháp lý quốc tế

Vai trò của Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 được thảo luận rộng rãi trong khuôn khổ Hội thảo lần này.

Các diễn giả bàn về việc vận dụng, áp dụng công ước trong việc xác lập các vùng biển ở thềm lục địa thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của mỗi quốc gia trong Biển Đông.

Nhiều học giả đánh giá cao vai trò của UNCLOS, coi nó như một "hiến chương xanh" của nhân loại, có thể tạo ra các quy chế pháp lý quan trọng để mỗi quốc gia căn cứ vào đó xác định phạm vi vùng biển của mình phù hợp với những điều khoản của công ước.

Bà Yan Yan, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Luật và Chính sách Đại dương thuộc Viện Nghiên cứu Biển Đông Quốc gia (NISCSS), Trung Quốc cho rằng UNCLOS 1982 còn một số điều chưa được chi tiết, cụ thể, thậm chí theo họ là "mơ hồ" nên đã bị các nước khác lợi dụng, đưa ra yêu sách vô lý.

Thế nhưng, ngay sau ý kiến này, nhiều chuyên gia có những bình luận đáp lại, cho rằng mặc dù UNCLOS còn một số quy định cần được cụ thể hóa hơn nhưng công ước này vẫn là cơ sở pháp lý quốc tế để các nước xác định phạm vi vùng biển hợp pháp của họ.

Công ước cũng là cơ sở để các nước giải quyết tranh chấp trong những vùng biển chồng lấn, tạo cơ chế để các bên giải quyết xung đột một cách rõ ràng theo luật pháp quốc tế.

Bên cạnh đó, chuyên gia Jay Batongbacal, Đại học Philippines cũng nhấn mạnh các bên cần coi trọng và tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài năm 2016. Các nhà nghiên cứu khuyến nghị các bên tuân thủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới xây dựng hiệu quả Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), đây có thể là những khuôn khổ pháp lý bổ sung cho UNCLOS trong giải quyết các vấn đề liên quan tới Biển Đông.

Nhiều đề xuất hướng tới tương lai tươi sáng hơn tại Biển Đông

Nguyên Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh điều phối phiên thảo luận "ASEAN và Quad trong cấu trúc khu vực". (Ảnh: QT)

ASEAN - nhân tố khó thay thế

Các nhà nghiên cứu cũng thảo luận sôi nổi về vai trò của Nhóm Bộ tứ (Quad), gồm Mỹ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản và Thỏa thuận quốc phòng mới giữa ba nước Mỹ, Anh và Australia (AUKUS) trong cấu trúc an ninh khu vực. Đặc biệt, các nhà nghiên cứu nhìn nhận Quad và AUKUS trong tương quan với vai trò của ASEAN.

Đại sứ Igor Driesmans, Trưởng phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại ASEAN cho rằng: “Nhìn tổng thể khu vực chưa có nhân tố nào có thể thay thế được vai trò của ASEAN”.

Theo Đại sứ Igor Driesmans, dù là Quad hay AUKUS, mục tiêu quan trọng nhất vẫn cần là đảm bảo một khu vực châu Á-Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, vì lợi ích chung của các nước. Vai trò của ASEAN trong khu vực và trong giải quyết các vấn đề liên quan tới Biển Đông rất quan trọng

“Biển Đông đang có sự gia tăng căng thẳng, ASEAN có vai trò quan trọng trong đảm bảo hòa bình, ổn định tại Biển Đông. Chúng tôi ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và cam kết tham gia tích cực các cơ chế do ASEAN dẫn dắt để giải quyết những nguy cơ về an ninh, trong đó có an ninh hàng hải truyền thống và phi truyền thống. Tất cả các quốc gia phải hướng tới định hướng một cấu trúc khu vực đủ mạnh, lấy ASEAN làm trung tâm”, Đại sứ Igor Driesmans nhấn mạnh.

Nhằm duy trì vai trò không thể thay thế ASEAN trong khu vực, theo Tiến sĩ Rizal Sukma, học giả cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế ở Jakarta, Indonesia cho rằng việc xây dựng những nền tảng đối thoại từ nhỏ đến lớn rất quan trọng.

Cách tiếp cận của ASEAN trước cạnh tranh nước lớn cũng cần xem xét. Tiến sĩ Rizal Sukma cho rằng ASEAN có thể cân nhắc hợp tác với các liên minh như Quad hay AUKUS để các quốc gia cùng nhau giải quyết các mối nguy cơ an ninh truyền thống và phi truyền thống.

Tiến sĩ Rizal Sukma bày tỏ: “Hiện nay, rất mừng ASEAN đã đưa ra Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (AOIP), đây có thể được coi là kim chỉ nam để ASEAN đồng thuận trước các vấn đề liên quan tới Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương”.

Theo Tiến sĩ Rizal Sukma, ASEAN cần nhận thức rõ rằng các thành viên không thể tư duy riêng lẻ và phải giải quyết vấn đề với tư duy tập thể, của một khối đoàn kết. Điều này càng cần thiết khi cạnh tranh nước lớn gia tăng.

____________________________
Bullet  
Bullet  
Bullet  
Bullet  
Bullet  
Bullet  
Bullet  
Bullet  
Bullet  
Bullet  
 

Quyền thụ đắc lãnh thổ tuyệt đối

Quá trình thụ đắc lãnh thổ đối với Hoàng Sa và Trường Sa được Việt Nam thực hiện bằng phương thức chiếm hữu thực sự, hoàn toàn hợp pháp. Việt Nam kiên quyết, kiên trì đấu tranh hòa bình vì quyền thụ đắc lãnh thổ tuyệt đối này.
CUỘC CHIẾN PHÁP LÝ TẠI BIỂN ĐÔNG: Bảo vệ trật tự dựa trên quy tắc tại Biển Đông - Thách thức đầy rẫy và 'mỏ neo' quý giá (Kỳ 1)
Vấn đề xác lập, bảo vệ các quyền hợp pháp của quốc gia trong Biển Đông (phần 3)
Cẩn thận yêu sách chủ quyền lịch sử- bẫy pháp lý Trung Quốc ở Biển Đông (phần 2)
Xây dựng những vùng biển hòa bình - Bài cuối: Việt Nam thể hiện vai trò chủ động và trách nhiệm

Tháng 8/2021, trong bài phát biểu tại phiên thảo luận mở cấp cao trực tuyến của Hội đồng Bảo an LHQ với chủ đề “Tăng cường an ninh biển: Một lĩnh vực hợp tác quốc tế”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra 3 đề xuất nhằm thống nhất hành động toàn cầu để ứng phó kịp thời và hiệu quả với các thách thức an ninh biển, bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định trên biển, trên cơ sở tăng cường hợp tác quốc tế, củng cố lòng tin, tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là Hiến chương Liên hợp quốc và Công ước Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Xây dựng những vùng biển hòa bình - Bài 3: Tạo dựng lòng tin để thúc đẩy COC
Xây dựng những vùng biển hòa bình - Bài 2: Nền móng thiết lập trật tự quốc tế mới trên biển
Xây dựng những vùng biển hòa bình - Bài 1: Cột mốc quan trọng của luật pháp quốc tế
Sách tranh cho các bé: 'Trường Sa! Biển ấy là của mình'

Hành trình phiêu lưu kỳ thú của chú cún Phong Ba ở đảo Trường Sa đã thu hút nhiều bạn nhỏ và cả ba mẹ đến theo dõi trong buổi ra mắt quyển sách tranh thiếu nhi 'Trường Sa! Biển ấy là của mình'.
Từ thác Bản Giốc, ải Nam Quan... đến Hoàng Sa, Trường Sa
Giải B Sách Quốc gia: Sách quý về quần đảo Trường Sa
"Bức họa Trường Sa"
 

 

Dự án thông tin về Biển Đông của Vietnam Bussines Consulting
Email: vnsea@mail.ru
Ghi rõ nguồn www.vnsea.net khi phát hành lại thông tin từ website này
Информационный портал VBC об Южно-Китайском море.
Copyright © 2012 Vnsea. Все права защищены.