Nếu không phải vì xung đột, trẻ em Ukraine sẽ tập trung đông đúc tại các quảng trường, công viên và đường phố trong tuần này để cùng chơi với đợt tuyết đầu tiên của mùa đông.

Nếu không có xung đột, bà Kateryna Sliusarchuk, 71 tuổi, cư dân ở Kherson, đã tận dụng cái lạnh để chuẩn bị những chiếc bánh nướng kiểu pyrizhky đặc trưng của Ukraine và cùng thưởng thức chúng với những đứa cháu nhỏ.

Nhưng đây sẽ không phải là một mùa đông giống bất kỳ mùa đông nào khác ở Kherson trước đây.

Trận tuyết đầu tiên phủ lớp dày trên đường phố Kiev vào hôm 17/11, đánh dấu sự khởi đầu của mùa đông được cho là khắc nghiệt nhất trong lịch sử đất nước. Cái lạnh thấu xương ở Ukraine đang đến và kéo theo đó là cơn ác mộng đối với hàng triệu người khi phải đối mặt với thực tế là không có điện, nước hoặc khí đốt để sưởi ấm.

Trong những tuần gần đây, Nga đã liên tục tập kích nhắm vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Và giờ đây, người dân Ukraine đang đứng trước nguy cơ đối mặt một mùa đông dài không có điện.

"Tôi đã bắt đầu sử dụng burzhuika", bà Kateryna nói, nhắc đến bếp kim loại tự chế truyền thống của Ukraine, khi nhiệt độ ở Kherson giảm xuống gần bằng 0. "Tất nhiên, tôi sẽ phải khua tay và kiếm củi hàng ngày để bảo vệ mình khỏi cái lạnh. Ở độ tuổi của tôi, đó không phải là điều dễ dàng".

Sau khi ăn mừng thành phố được giải phóng khỏi Nga, người dân Kherson đã bắt đầu đi kiếm củi - một nhiệm vụ không hề đơn giản ở một đất nước bị chiến tranh tàn phá - để chuẩn bị cho một mùa đông khắc nghiệt.

Chính quyền Ukraine đã cảnh báo người dân không được đi vào rừng mà không báo cáo lên chính quyền và lực lượng quân đội vì lo ngại bị dẫm phải bom mìn còn sót lại.

Nhưng khi giá củi ngày càng tăng cao, nhiều người không còn lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận rủi ro nếu không muốn đối diện với việc chết rét. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuần trước cho rằng: "Việc nhà cửa bị phá hủy và nhiên liệu hoặc điện bị thiếu hụt nghiêm trọng do cơ sở hạ tầng bị hư hại có thể trở thành vấn đề sống còn".

Một người đàn ông đứng trên ban công căn hộ bị hư hại nặng do chiến sự tại Kherson (Ảnh: Reuters).

Trong khi những người dân sống trong các ngôi nhà ở Kherson có thể đốt củi (nếu có thể kiếm được) thì những người sống trong các căn hộ cao tầng thường dựa vào hệ thống sưởi ấm tập trung có từ thời Liên Xô cũ. 

Bà Olesia Kokorina, 60 tuổi, sống trên tầng 8 của một khu nhà màu xám được xây từ thời Liên Xô cũ ở ngoại ô Kherson. Giống nhiều người khác, bà đang phải sống trong tình trạng không có điện, nước sinh hoạt hay khí đốt.

"Thật khó để mang nước căn hộ khi đi cầu thang bộ", bà nói. "Nhưng tôi không muốn rời đi, vì căn hộ của tôi sẽ bị cướp mất. Đối với hệ thống sưởi, tôi thực sự không có giải pháp. Tôi hy vọng họ sẽ sớm khắc phục sự cố, vì vào ban đêm, nhiệt độ đã bắt đầu giảm đáng kể".

Khi đang nói, bà Kokorina vẫn nghe thấy tiếng bom đạn nổ từ xa. Tiền tuyến cách chưa đầy 2km và giao tranh khốc liệt vẫn tiếp tục.

Người dân biết tương lai của thành phố phụ thuộc vào trận chiến đang diễn ra ở phía bên kia sông Dnieper: nhà máy điện thứ hai của khu vực nằm ở đó, trên lãnh thổ do Nga kiểm soát và không hoạt động. Chừng nào Nga còn kiểm soát chúng, thì khó có hy vọng khôi phục điện, khí đốt và nước cho thành phố.

Theo các quan chức Mỹ, quyết định rút khỏi Kherson của Nga một phần là do lo ngại các binh sĩ sẽ "bị cắt nguồn cung cấp khi mùa đông đến".

Quân đội Ukraine cho biết các binh sĩ của họ đã được cấp phát túi ngủ có thể chịu được nhiệt độ xuống mức -30C, đồ lót đặc biệt và "tất chiến thuật" để giúp  tránh bị nứt chân.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từ lâu đã biết rằng, mùa đông lạnh giá khắc nghiệt là một trong những trở ngại lớn nhất trong cuộc chiến này. Thậm chí vào cuối tháng 8, nhà lãnh đạo này đã cảnh báo người dân về "thời kỳ khó khăn phía trước".

Vài ngày trước, Tổng thống Zelensky thậm chí còn có tuyên bố rõ ràng hơn vấn đề này: "Nếu chúng ta sống sót qua mùa đông này và chúng ta sẽ làm được, Ukraine chắc chắn sẽ chiến thắng".