Áp lực đè nặng lên các nước EU từ nhiều tháng qua về việc phải tìm cách tịch thu tài sản của Nga ở nước ngoài đang bị đóng băng do lệnh trừng phạt, đồng thời buộc các nhà lãnh đạo Nga phải chịu trách nhiệm về cuộc xung đột Ukraine.
Gần một nửa tổng dự trữ của Ngân hàng trung ương Nga đã bị phương Tây đóng băng (Ảnh: Reuters).
Tuy nhiên, trong tuyên bố mới nhất, Ủy ban châu Âu (EC) cho biết không thể tịch thu tài sản đóng băng của Nga, kể cả hàng chục tỷ EUR của ngân hàng trung ương Nga đã bị phong tỏa ngay từ khi Moscow bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt.
EC cho biết, theo quy định, ở hầu hết quốc gia thành viên EU, việc thu giữ tài sản bị đóng băng chỉ có thể thực hiện hợp pháp khi có bản án hình sự. Nguyên tắc quốc tế về quyền miễn trừ của nhà nước cũng không cho phép cơ quan hành pháp tịch thu tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga.
Ngoài ra, nhiều tài sản của công dân Nga bị liệt vào danh sách đen rất khó thu giữ hoặc đóng băng vì chúng được đăng ký dưới tên của các thành viên trong gia đình hoặc người đại diện.
EU hiện cũng không có số liệu về lượng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga mà các nước trong khối nắm giữ. Điện Kremlin cho biết, khoảng 300 tỷ USD dự trữ ở nước ngoài đã bị đóng băng kể từ tháng 3, cùng với hàng tỷ USD thuộc về các doanh nghiệp và cá nhân Nga.
Và về mặt pháp lý, các quỹ đóng băng vẫn thuộc về Nga hoặc các công dân nước này, vì vậy để sử dụng những tài sản này, EU cần tìm cách tịch thu chúng.
Vì vậy, EC đang đề xuất các quốc gia thành viên và các đối tác quốc tế thành lập một quỹ để quản lý tài sản lưu động và dành riêng lợi nhuận từ những khoản đầu tư cho các kế hoạch tái thiết Ukraine.
"Trong ngắn hạn, EU và các đối tác có thể quản lý số tài sản bị đóng băng và mang tiền đi đầu tư. Số tiền thu được sẽ được chuyển đến Ukraine để chi trả cho việc tái thiết đất nước này", Chủ tịch EC Ursula von der Leyen nói.
Hiện, cơ quan điều hành của EU cũng đã gửi đề xuất tới các quốc gia thành viên về việc thành lập một tòa án quốc tế để truy tố các quan chức Nga về cuộc xung đột này.
Để hủy bỏ quyền miễn trừ truy tố của các quan chức hàng đầu của Nga, các quan chức EU cho biết tòa án sẽ cần sự ủng hộ của Liên hợp quốc, nơi Nga, với tư cách là thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an, có quyền phủ quyết.
Nga mạnh mẽ chỉ trích động thái của các quốc gia phương Tây, trong đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng, việc đóng băng tài sản về cơ bản cấu thành hành vi "đánh cắp và bất hợp pháp".