Trong tình hình phức tạp và khó lường ở Biển Đông, cần phải huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, trong đó lực lượng càng ngư dân đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và bảo vệ chủ quyền biển, đảo.
Để bảo vệ ngư dân phát triển ngư nghiệp và giữ vững ngư trường, hơn lúc nào hết lực lượng kiểm ngư cũng các lực lượng chấp pháp trên biển phải chỉnh đốn kịp thời đội ngũ, tăng cường hoạt động trên biển để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bảo đảm cho ngư dân yên tâm bám biển trong mọi tình huống. Tổ chức lại đội hình ra biển theo nguyên tắc liên kết công việc, liên hoàn hoạt động, liên thông liên lạ, liên tục bám biển.
Các lực lượng ngư dân cùng với kiểm ngư của địa phương càn tạo thành những đội hình ra biển với tâm thức mới, tư thế mới, có khả năng tự chủ, tự quản, tự ứng phó với thiên tai và nhân tai khi tiến hành đánh cá trên biển, đặc biệt ở những ngư trường biển xa bờ. Muốn vậy không chỉ nâng cao nhận thức về bảo vệ ngư trường và nguồn lợi thủy sản cho các cộng đồng ngư dân trên biển có năng lực đủ mạnh để chuyển từ đánh bắt bị động sang ứng phó chủ động trong mọi tình huống trên biển..
Với ngư dân khi bước chân xuống thuyền và cột chặt cuộc đời với cánh buồm là sẵn sàng đón nhận các rủi ro biển nghiệt ngã. Họ là những người liều lĩnh dám mạo hiểm, có bản lĩnh và đối mặt với mọi thách thức. Tổ quốc phải có nhân dân, biển phải có ngư dân, đo là những nguyên tắc bất di bất dịch không được lơ là và xa rời, đặc biệt khi đất nước bị các thế lực cường quyền đe dọa. Cho nên, với tổng số gần 130.000 tàu thuyền đánh cá, hàng ngày có đến 10% tổng số tàu của ngư dân hiện diện thường xuyên trên các vùng biển của Tổ quốc. Đây là lực lượng nòng cốt, không thể thiếu trong chiến lược phát triển và bảo vệ biển, đảo của Tổ quốc.
Nhà nước phải đảm bảo các điều kiện cần thiết tối thiểu để ngư dân tiếp tục ra khơi, là "tai mắt" và luôn sát cánh cùng lực lượng chấp pháp trong sản xuất và bảo vệ chủ quyền biển, đảo. Phát huy hoạt động của các quỹ nghề cá, quỹ hỗ trợ nhân đạo ngư dân. Phát động sự đóng góp của toàn xã hội để lôi cuốn nhân dân cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài chia sẻ tấm lòng yêu nước thông qua những hỗ trợ gián tiếp đồng hành với ngư dân trên biển.
Về lâu dài, còn nhiều việc phải làm nhưng Nhà nước phải sớm ban hành chính sách tam ngư để giải quyết đồng bộ 3 vấn đề: ngư dân, ngư nghiệp và ngư trường. chỉ như thế mới phat huy được sức mạnh của ngư dân và nghề cá trong tương lai, cũng như bảo vệ được ngư trường và chủ quyền vùng biển. Khi đó Nhà nước mới thể hiện sự quan tâm và đánh giá đúng vai trò của ngư dân trong sự nghiệp phát triển kinh tế biển và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc..
Bên cạnh cải thiện và nâng cao trình độ cho ngư dân, củng cố và phát triển nghề cá nhỏ truyền thống ven bờ, cần nhanh chóng xây dựng một nghề cá lớn hiện đại để có các "mạnh thường quân" đồng hành với ngư dân ra biển xa. Đây là chiến lược lâu dài nhằm phát triển kinh tế biển, ứng phó với nhân tai ngày càng hiện hữu và khó lường, cũng như ứng phó với thiên tai, đặc biệt là tác động của biến đối khí hậu. Cho nên cần đẩy mạnh tổ chức lại sản xuất nghề cá trên biển trong xu thế hội nhập và chuẩn bị để đi xa hơn nữa ra đại dương với mô hình "hạm tàu" đánh cá.. cần xem ngư dân đánh bắt xa bờ như một đối tượng chính sách đặc thù, khác ngư dân đánh bắt gần bờ. Cần hình thành các chính sách riêng cho nghề cá nhỏ và nghề cá lớn xa bờ.
Nhìn về lâu dài, trong bối cảnh phức tạp của Biển Đông, cần tăng cường và hiện đại hóa Hải quân, loại bỏ và cải hoán các tàu sắt cũ của Hải quân chuyển sang mục đích đánh bắt cho ngư dân. Trên cơ sở đó, cần tổ chức lại loại hình ra biển với cơ cấu: ngoài tàu đánh cá có thêm tàu cung ứng dịch vụ hậu cần, hỗ trợ sau thu hoạch, thu mua sản phẩm. Kiên quyết giảm các phương tiện khai thác xâm hại nguồn lợi, tàu cá công suất nhỏ, không có khả năng chuyển nghề khai thác mới, hình thành đội tàu ra biển với tư thế làm ăn lớn.