Đại diện Hải quân và Không quân Trung Quốc đã có các cuộc trao đổi trực tuyến trong 3 ngày với đồng cấp thuộc Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Hạm đội Thái Bình Dương và Không quân Thái Bình Dương của Mỹ xung quanh Thoả thuận tham vấn quân sự trên biển (MMCA) từ ngày 15-17/12, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Tan Kefei cho biết.

MMCA được thiết kế để tăng cường bảo đảm an toàn quân sự trên biển và giảm rủi ro giữa lực lượng Mỹ và Trung Quốc, bao gồm ở khu vực Biển Đông.

Quân đội Mỹ - Trung gặp nhau định kỳ kể từ năm 1998, nhưng cuộc gặp năm ngoái bị huỷ. Mỹ khi đó cáo buộc Trung Quốc không xuất hiện, còn Trung Quốc tố Mỹ bóp méo sự thật, khiến cuộc họp không thể diễn ra.

Trong cuộc họp năm nay, quân đội hai nước đánh giá lại việc thực hiện Quy tắc ứng xử vì an toàn hàng hải và hàng không ký từ năm 2015, đồng thời thảo luận về “những biện pháp nhằm cải thiện an toàn trên biển của hai quân đội Trung Quốc – Mỹ”.

Ngày 30/12, Trung Quốc nói rằng “giải pháp cơ bản” để ngăn ngừa rủi ro quân sự là Mỹ phải dừng hoạt động trong những vùng biển mà Bắc Kinh có yêu sách.

“Các cuộc tập trận và do thám quy mô lớn và kéo dài của các tàu và máy bay Mỹ, cũng như những hoạt động khiêu khích thường xuyên của họ là nguồn cơn gây ra những rủi ro trên biển và trên không giữa Trung Quốc và Mỹ. Dừng những chiến dịch trên biển và trên không của phía Mỹ là giải pháp cơ bản cho các vấn đề an ninh quân sự Trung – Mỹ”, ông Tan nói.

Đại diện Bộ Quốc phòng Trung Quốc còn phản đối việc Mỹ giúp Úc chế tạo các tàu ngầm hạt nhân trong khuôn khổ liên minh AUKUS, cho rằng điều này sẽ dẫn đến nguy cơ phổ biến hạt nhân ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Ông Tan cho rằng việc Mỹ mở rộng triển khai quân sự trên khắp thế giới dẫn đến tình trạng hỗn loạn mà các nước khác phải đối mặt, như ở Afghanistan.

Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của Mỹ nói trong một thông cáo rằng các cuộc họp về MMCA đóng vai trò như một “hàng rào bảo vệ” để giảm nguy cơ chạm trán trên biển và trên không, giúp hai nước quản lý cạnh tranh một cách có trách nhiệm.

“Trong các cuộc gặp MMCA năm 2021, các quan chức Mỹ và Trung Quốc đã thảo luận về việc duy trì tính chuyên nghiệp và an toàn trong hoạt động trên biển và trên không; đánh giá các sự kiện liên quan đến an toàn, và thảo luận về việc thực hiện Biên bản ghi nhớ về Quy tắc ứng xử an toàn trong các cuộc chạm trán trên biển và trên không”, thông cáo cho biết.

Mỹ lâu nay vẫn chỉ trích Trung Quốc có yêu sách trái pháp luật ở Biển Đông và Hoa Đông.

Sáng kiến Thăm dò tình hình chiến lược Biển Đông, một cơ quan nghiên cứu ở Trung Quốc, nói rằng quân đội Mỹ đã đưa số lượng máy bay do thám nhiều kỷ lục đến Biển Đông trong tháng 11 vừa qua.

Trong tháng trước, Mỹ đã mở rộng tầm hoạt động bằng việc điều máy bay tuần tra ra khu vực eo biển Đài Loan, tiến đến mức chỉ còn cách hải phận của Trung Quốc 29km.

Trong khi đó, quân đội Trung Quốc điều số lượng máy bay nhiều kỷ lục vào vùng nhận diện phòng không của đảo Đài Loan trong những tháng gần đây, khiến căng thẳng giữa hai bờ eo biển càng tăng nhiệt.