DFA nói rằng họ đã triệu tập quan chức Trung Quốc vào ngày 13-4 và vụ việc nói trên diễn ra vào cuối tháng 3 kéo dài tới tháng 4. Sở dĩ Philippines tới bây giờ mới lên tiếng là vì DFA nói họ cần xem xét các báo cáo chi tiết về vụ việc để có động thái ngoại giao thích hợp.

DFA cho biết hành vi của tàu Trung Quốc "rõ ràng vi phạm quyền tài phán hàng hải của Philippines".

DFA nhắc lại rằng chỉ có Cảnh sát biển Philippines mới có quyền tài phán thực thi đối với các vùng biển này. DFA cho rằng sự hiện diện của các tàu nước ngoài tại vùng biển nêu trên không phù hợp với điều 19 của UNCLOS (Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển) và đi ngược lại lợi ích của Philippines.

"Chúng tôi đảm bảo với người dân Philippines rằng vai trò của DFA đối với việc duy trì lợi ích của Philippines và bảo vệ, gìn giữ an ninh quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ vẫn vững chắc" - DFA cho biết thêm.

"Những sự cố này thể hiện quyết tâm của Bắc Kinh trong việc kiểm soát hoạt động hàng hải trong đường chín đoạn và có nguy cơ cao gây ra va chạm trên biển", Tổ chức Sáng kiến Minh bạch hàng hải châu Á (AMTI) - thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) - cho biết.

Phản đối lệnh cấm đánh bắt cá đơn phương 

Theo Hãng tin Reuters, trong một tuyên bố khác cũng trong ngày 31-5, Bộ Ngoại giao Philippines phản đối Trung Quốc đơn phương áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá ở Biển Đông.

Phía Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm đánh cá trên Biển Đông, có hiệu lực từ 1-5 và dự kiến kéo dài 3 tháng. Phạm vi lệnh cấm bao gồm một phần vùng biển vịnh Bắc Bộ và quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.

Đại sứ quán Trung Quốc tại thủ đô Manila chưa lên tiếng về các cáo buộc của Bộ Ngoại giao Philippines.

Tuần trước, tân Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr khẳng định ông sẽ bảo vệ lãnh thổ có chủ quyền và chống lại hành động xâm lấn của Trung Quốc. Trong cuộc họp báo ngày 26-5, ông Marcos khẳng định sẽ tiếp tục sử dụng phán quyết Biển Đông năm 2016 để bảo vệ chủ quyền quốc gia và Manila quyết không để mất một tấc đất nào. 

Trước đó, ngày 18-5, ông Ferdinand Marcos Jr có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông Marcos, sẽ chính thức nhậm chức tổng thống vào ngày 30-6 tới, khẳng định sẽ nâng quan hệ song phương với Trung Quốc lên tầm cao mới.

Trong khi đó, ông Tập khẳng định Trung Quốc là "đối tác của Philippines trong những lúc thịnh vượng và cả khi khó khăn".

Lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc vi phạm chủ quyền của Việt Nam

Ngày 29-4, trả lời câu hỏi của phóng viên về phản ứng của Việt Nam trước việc Trung Quốc ban hành lệnh cấm đánh bắt cá trong 3 tháng tại Biển Đông, trong đó có vùng biển của Việt Nam, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng cho biết lập trường của Việt Nam đối với lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc ở Biển Đông là nhất quán, được khẳng định rõ trong những năm qua.

"Theo đó, một phần phạm vi của lệnh cấm đánh bắt cá đã vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam được xác định theo Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982, Hiệp định phân định vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc ký năm 2000", bà Hằng nhấn mạnh.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu rõ Việt Nam yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với các vùng biển của Việt Nam khi triển khai các biện pháp bảo tồn nguồn tài nguyên sinh vật ở khu vực Biển Đông, không làm phức tạp tình hình, đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, trật tự ở khu vực Biển Đông.