"Để duy trì quyền bá chủ của mình, Mỹ đã thúc đẩy hợp tác quân sự với Philippines, đồng thời tăng cường các căn cứ quân sự và triển khai lực lượng ở nước này vì lợi ích địa chính trị và tâm lý Chiến tranh Lạnh. Hợp tác quân sự như vậy trên thực tế là một cách để kéo Philippines chống lại Trung Quốc và trói buộc nước này vào guồng quay xung đột địa chính trị, gây nguy hiểm nghiêm trọng cho lợi ích quốc gia của Philippines cũng như hòa bình và ổn định khu vực", Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines tuyên bố hôm 12/3.
Quân đội Mỹ và Philippines tập trận chung (Ảnh: EPA).
Đại sứ quán Trung Quốc kêu gọi Philippines ngừng đi theo con đường sai lầm, "gieo rắc bất hòa và gây rối".
"Giờ đây, Trung Quốc và Philippines, cùng với các quốc gia khác trong khu vực, đang ở thời điểm quan trọng của quá trình phục hồi sau Covid-19, chúng ta nên đi đúng hướng để duy trì quan hệ láng giềng tốt đẹp và đạt được lợi ích chung, thay vì bị phân tâm bởi các thế lực đang đổ thêm dầu vào lửa và chia rẽ chúng ta", Đại sứ quán Trung Quốc cho biết.
Hôm 2/2, giới chức Philippines và Mỹ công bố thỏa thuận cho phép quân đội Mỹ tiếp cận thêm 4 căn cứ quân sự nữa ở quốc gia Đông Nam Á này, nâng tổng số căn cứ binh sĩ Mỹ được tiếp cận ở đây lên 9. Thông cáo không nêu cụ thể địa điểm của 4 căn cứ trên. Tuy nhiên, giới chức Philippines từng cho biết, phía Mỹ đã đề nghị được tiếp cận các căn cứ ở vùng đất phía bắc quần đảo Luzon, phần gần nhất của Philippines với Đài Loan, và trên đảo Palawan đối diện quần đảo Trường Sa của Việt Nam ở Biển Đông.
Philippines là đồng minh quan trọng của Mỹ ở khu vực châu Á. Năm 2014, hai bên đã ký Thỏa thuận hợp tác quốc phòng tăng cường (EDCA) cho phép Mỹ hiện diện nhiều hơn tại các căn cứ quân sự của Philippines. Theo đó, Washington được phép đặt trang thiết bị quốc phòng tại 5 căn cứ của Philippines và luân chuyển quân sự tại những căn cứ này. Tuy nhiên việc triển khai thỏa thuận bị đình trệ dưới thời cựu Tổng thống Rodrigo Duterte.
Hiện có khoảng 500 binh sĩ Mỹ đồn trú ở Philippines, trong khi các lực lượng khác có thể triển khai luân phiên để tham gia các cuộc tập trận chung.
Quân đội Philippines thông báo, Philippines và Mỹ trong năm nay sẽ tiến hành cuộc tập trận quân sự chung lớn nhất kể từ năm 2015.
Mỹ và Philippines gần đây đồng ý nối lại các cuộc tuần tra chung trên Biển Đông sau vài năm gián đoạn. Trước đó, năm 2016, dưới thời cựu Tổng thống Rodrigo Duterte, Philippines đã tạm dừng các cuộc tuần tra chung với Mỹ ở Biển Đông, cho rằng quốc gia Đông Nam Á này cần đánh giá lại mối quan hệ với Washington.
Mỹ cũng tuyên bố đứng về phía đồng minh Philippines trong vụ lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc được cho là đã sử dụng các thiết bị laser nhằm vào thủy thủ đoàn của một tàu tuần duyên Philippines hôm 6/2 ở Biển Đông.