Theo thông tin từ kênh Global News của Canada, tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Chung-Hoon của Mỹ và tàu hộ vệ HMCS Montreal của Canada đang thực hiện chuyến hải trình thường lệ qua eo biển Đài Loan vào ngày 3/6 thì một tàu của hải quân Trung Quốc (PLAN) đã tăng tốc và cắt ngang mũi USS Chung-Hoon.
Tàu khu trục tên lửa dẫn đường USS Chung-Hoon chạy cạnh tàu sân bay USS Nimitz vào ngày 15/2 (Ảnh: Hải quân Mỹ).
Theo nguồn tin, tàu chiến Trung Quốc khi đó chỉ còn cách mũi tàu khu trục Mỹ khoảng 150m.
Khi nhận thấy tàu Trung Quốc thay đổi hướng đi, chỉ huy tàu HMCS Montreal, thuyền trưởng Paul Mountford cho biết thủy thủ đoàn đã liên lạc với tàu Mỹ và đề nghị họ di chuyển nếu không sẽ xảy ra va chạm.
Phía Mỹ phản ứng bằng cách yêu cầu Trung Quốc tránh xa con tàu, nhưng USS Chung-Hoon cuối cùng vẫn phải đổi hướng và giảm tốc độ để tránh tai nạn.
Chỉ huy Mountford, mô tả đây là hành động "không chuyên nghiệp" và rằng, "vụ việc rõ ràng là do phía Trung Quốc". Ông nói: "Thực tế là mọi việc đã được thông báo qua đài phát thanh nhưng phía Trung Quốc vẫn lao đến cho thấy rõ ràng đây là hành động cố ý".
USS Chung-Hoon và HMCS Montreal hoạt động cùng nhau gần một tuần qua ở khu vực Biển Đông trước khi đi qua eo biển Đài Loan. Global News cho biết đã nhiều lần chứng kiến các tàu chiến Trung Quốc theo sát tàu Canada trong quá trình này.
Theo chỉ huy Mountford, Trung Quốc đã cảnh báo cả tàu Canada và Mỹ qua hệ thống vô tuyến rằng họ đang đi vào lãnh hải nước này, mặc dù nhiệm vụ tuần tra chung diễn ra ở vùng biển quốc tế. "Tôi hy vọng đó là một sự cố và vụ việc tương tự sẽ không xảy ra thêm lần nữa bởi chúng tôi có luật pháp quốc tế đứng về phía mình", ông nói. "Đây là vùng biển quốc tế".
Trong một tuyên bố vào tối 3/6, Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ đã xác nhận các chi tiết về vụ việc. "Trong quá trình di chuyển, tàu Trung Quốc đã thực hiện các hành động không an toàn ở khu vực lân cận USS Chung-Hoon. Tàu này đã vượt qua USS Chung-Hoon ở mạn trái và vượt qua mũi tàu ở khoảng cách 150 m", tuyên bố viết.
Theo tuyên bố này, hành động của tàu Trung Quốc đã vi phạm "Quy tắc đường bộ hàng hải về đi lại an toàn trong vùng biển quốc tế".
Tuy nhiên, trong một tuyên bố gửi tới Global News, người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Canada khẳng định lực lượng hải quân và không quân Trung Quốc đã theo dõi cũng như giám sát cả hai tàu "một cách hợp pháp và chuyên nghiệp".
Họ gọi việc Mỹ không báo trước hành trình đi qua eo biển rộng 95 hải lý giữa Đài Loan và Trung Quốc đại lục là "hành động khiêu khích".