Sự sụp đổ nhanh chóng của lực lượng quân đội và chính phủ được Afghanistan xem đã gây bất ngờ cho ông Biden và chính quyền của ông khi tháng trước, giới tình báo Mỹ được cho dự đoán kịch bản chính phủ Afghanistan sẽ sụp đổ trong vài tháng tới. Khoảng thời gian này sẽ cho phép Mỹ có thể rút quân và sơ tán bớt nhân viên ngoại giao theo lộ trình định sẵn.  

Tuy nhiên, kịch bản đó đã không xảy ra và đại diện chính quyền Biden đã thẳng thắn thừa nhận rằng họ tính toán sai. "Thực tế là chúng ta đã thấy lực lượng (quân đội Afghanistan) đã không thể bảo vệ đất nước của họ. Và kịch bản này xảy ra nhanh hơn nhiều so với thời hạn chúng tôi dự kiến trước đó", Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết.

Giờ đây, thay vì thực hiện kế hoạch quân như dự kiến trước đó, Lầu Năm Góc phải tăng tốc điều thêm quân tới Afghanistan để hỗ trợ hoạt động di tản, và con số này đã tăng lên 6.000. 

Vì vậy, một số nghị sĩ Mỹ giờ đây đang yêu cầu chính quyền cung cấp thêm thông tin về việc vì sao cộng đồng tình báo của Washington lại dự đoán tình hình sai lệch so với thực tế quá nhiều, hay vì sao các kế hoạch sơ tán công dân Mỹ và đồng minh nhanh chóng hơn khi Taliban tiến vào Kabul lại không được đưa ra.

Các nguồn tin cho biết, giới chức Mỹ đã bày tỏ sự không hài lòng khi chính quyền Ghani không thể bảo vệ các khu vực và thành phố chủ chốt khỏi Taliban, thay vào đó lại để mất nhanh chóng chỉ trong vài ngày qua.

60 nước ra tuyên bố chung về Afghanistan

Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 15/8 cho biết, hơn 60 quốc gia đã ra tuyên bố chung nhấn mạnh rằng, người dân Afghanistan và công dân quốc tế phải được phép rời khỏi quốc gia này nếu họ muốn. Tuyên bố kêu gọi sân bay và biên giới ở Afghanistan nên được mở cửa.

Taliban hiện giờ đã kiểm soát thủ đô Kabul (Ảnh Reuters).

Các quốc gia trên bao gồm Mỹ và các nước lớn như Australia, Canada, Pháp, Đức, Italia, Nhật Bản… Họ nhấn mạnh rằng "những người nắm quyền ở Afghanistan phải có trách nhiệm về việc bảo vệ tính mạng và tài sản người dân và ngay lập tức thiết lập lại an ninh và trật tự dân sự".

"Người dân Afghanistan xứng đáng được sống trong sự an toàn, an ninh và tôn trọng. Chúng tôi, cộng đồng quốc tế, sẵn sàng hỗ trợ họ", tuyên bố cho hay.

Taliban đã tuyên bố cuộc chiến tranh ở Afghanistan đã khép lại sau khi họ nắm quyền kiểm soát phủ tổng thống ở Kabul. Họ cũng khẳng định muốn có quyền lực tuyệt đối ở Afghanistan và bác thông tin về việc một chính phủ chuyển tiếp để giám sát việc chuyển giao quyền lực tại Afghanistan sẽ được thành lập.