Ngày 02/03, tờ Thời báo Hoàn Cầu dẫn lại thông tin trên trang mạng Strategy Page (Mỹ) đề cập tới việc Nhật Bản trong 3 năm liền tăng ngân sách quốc phòng và nhiều năm qua, Tokyo luôn tìm kiếm sự ủng hộ từ bên ngoài đối với việc phát triển “cơ bắp”, đồng thời nhấn mạnh tới mối đe dọa từ Trung Quốc. Theo giới truyền thông Trung Quốc, Nhật Bản đã “bóp méo” hoạt động quân sự “bình thường” của Trung Quốc, trong khi lờ đi việc mua 20 máy bay tuần tra trên biển P-1, tàu khu trục Aegis cùng 6 máy bay chiến đấu F-35. Theo giới chuyên môn, Nhật Bản sử dụng chiêu “gậy ông gập lưng ông” để đối phó với Trung Quốc.

Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản

Cũng trong ngày 02/03, mạng “Tân Hoa kiều báo” cho biết, chỉ chưa đầy 2 tháng, Chính phủ Nhật Bản đã “cởi trói” cho Lực lượng Phòng vệ để binh sĩ đất nước Mặt trời mọc có quyền hạn lớn đối với các hoạt động ở nước ngoài. Tokyo cũng đang cân nhắc mở rộng các hoạt động tuần tra biển của Lực lượng Phòng vệ (SDF) bởi theo khuôn khổ pháp lý hiện hành, SDF chỉ có thể kiểm tra tàu và hàng hóa trong các tình huống khẩn cấp “xung quanh Nhật Bản” và yêu cầu họ thay đổi hải trình nếu cần. Đây là điều sẽ làm thay đổi căn bản tính chất của SDF và việc này diễn ra đúng thời điểm tròn 70 năm chiến thắng phát xít.

Được biết, chính quyền của Thủ tướng Shinzo Abe sẽ trình Quốc hội xem xét tổng thể của “Luật bảo đảm an ninh” nhằm mở rộng phạm vi hoạt động của SDF trong tháng 4. Trước đó (20/02), đảng Tự do Dân chủ và đảng New Komeito đã thảo luận dự luật nhằm xóa bỏ hạn chế để SDF tăng cường điều quân ra nước ngoài. Những động thái kể trên khiến dư luận quan ngại về “một Nhật Bản thời chiến” đang tái xuất.

Tại phiên họp Ủy ban Ngân sách Hạ viện Nhật Bản (29/01), Thủ tướng Shinzo Abe đã bày tỏ mong muốn xây dựng đạo luật về an ninh nhằm kích hoạt năng lực của SDF để có thể đối phó với các thách thức.

Cùng ngày 02/03, tờ Keizai Shimbun đăng bài “Đàm phán xuất khẩu trang bị phòng vệ được thúc đẩy đi kèm với rủi ro chưa biết”, trong đó đề cập tới nhu cầu mua tàu ngầm của Australia. Đồng thời dẫn kiến nghị của cựu quan chức phụ trách các vấn đề Nhật Bản của Bộ Ngoại giao Mỹ Kevin Maher, theo đó Tokyo nên xuất khẩu máy bay tuần tra và máy bay cảnh báo sớm cho Philippines, Việt Nam để chống lại sự bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Theo giới ngoại giao Nhật Bản, trung tuần tháng 3, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ tới Tokyo để hội đàm với Ngoại trưởng Fumio Kishida về chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Shinzo Abe (dự kiến diễn ra vào cuối tháng 4, đầu tháng 05/2015), đồng thời tái khẳng định chính sách “xoay trục” của chính quyền Tổng thống Barack Obama. Trước đó (29/01), Bộ Thương mại Trung Quốc (MOC) nhận định, căng thẳng chính trị khiến đầu tư của Nhật Bản tại Trung Quốc giảm kỷ lục trong gần 25 năm qua. Theo số liệu của MOC, đầu tư từ Nhật Bản vào Trung Quốc giảm 38,8% trong năm 2014, còn 4,33 tỉ USD và đây là mức sụt giảm lớn nhất kể từ năm 1989.

Ngày 01/03, Tân Hoa xã cho rằng, Mỹ muốn “làm phức tạp” vấn đề Biển Đông, và “mở rộng” tranh chấp Biển Đông, để từng bước đề cao vai trò của Washington tại khu vực này khi điều máy bay tuần tra săn ngầm P-8A Poseidon do thám ở vùng biển đảo Luzon, Philippines. Đồng thời, “xúi giục” Philippines tiếp tục tuyên truyền về vụ kiện “đường lưỡi bò”. Cũng theo Tân Hoa xã, Mỹ muốn phối hợp với Nhật Bản để xây dựng “chuỗi tranh chấp biển Hoa Đông - Biển Đông” để chống Trung Quốc.

Cùng ngày 01/03, tờ Thời báo Hoàn Cầu dẫn lại trang mạng The National Interest (Mỹ) cho rằng, ngân sách quốc phòng của Trung Quốc đã tăng gấp 10 lần trong 25 năm gần đây, và một khoản tiền lớn đã chi cho hải quân để Bắc Kinh có thể vươn ra biển xa. Và hải quân Trung Quốc thực sự là một lực lượng “đáng quan tâm”.

Cũng trong ngày 01/03, khi phát biểu tại lễ kỷ niệm 96 năm cuộc nổi dậy chống lại ách thực dân Nhật Bản, Tổng thống Park Geun-hye đã kêu gọi Tokyo lấy Seoul là đối tác trong 50 năm tới. Đồng thời nhấn mạnh, vấn đề nô lệ tình dục thời Chiến tranh thế giới thứ hai là một hậu quả lịch sử phải được giải quyết bởi những nạn nhân đã lớn tuổi và họ không còn nhiều thời gian để phục hồi danh dự. Trước đó (25/02), người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi bày tỏ hy vọng Nhật Bản cần thể hiện thái độ đúng đắn đối với vấn đề lịch sử.

Theo giới truyền thông, có thể trong tháng 4, Nhật - Trung sẽ đàm phán an ninh song phương lần đầu tiên trong vòng 4 năm qua tại Tokyo. Cuộc đàm phán lần này sẽ tập trung vào củng cố lòng tin đối với an ninh hàng hải, nhất là trong bối cảnh Tokyo nhiều lần cáo buộc tàu Trung Quốc xâm phạm vùng biển xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư trên biển Hoa Đông. Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản cho biết, sáng 27/02, ba tàu Cảnh sát biển Trung Quốc đã đi vào vùng lãnh hải quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Đây là vụ xâm nhập thứ 6 của tàu Trung Quốc kể từ đầu năm đến nay.

Tuấn Quỳnh

Theo Petrotimes